Compassion Focused Therapy
Wat is CFT?
Compassion-focused therapy (CFT) (ook wel Compassie-focus therapie en compassiegerichte therapie genoemd) is een therapievorm die gericht is op het bewust bevorderen van compassie. CFT is ontwikkeld door Professor Paul Gilbert. Compassiegerichte therapie is een evolutionair model om psychologische problemen te conceptualiseren en te verlichten.
Hoe werkt CFT?
Jezelf trainen in compassie kan een breed scala aan fysiologische en psychologische voordelen bieden. Een versterkt zorg en kalmeringssysteem biedt diverse therapeutische voordelen, ook voor mensen met ernstige psychische problemen. Compassion-focused therapy (CFT) is een therapievorm die gericht is op het bewust bevorderen van compassie en is zeer effectief om te leren omgaan met pijnlijke emoties, schaamte en zelfkritiek. Schuld en zelfkritiek spelen een belangrijke rol bij verschillende veelvoorkomende psychische problemen. Om ruimte te creëren en in actie te komen om voor onszelf en anderen te zorgen, is het nodig om een compassievolle en liefdevolle houding naar onszelf te ontwikkelen. CFT biedt handvatten om met schaamte, schuld en zelfkritiek om te gaan. Ook helpt CFT met de acceptatie van omstandigheden die we niet kunnen controleren en om eventuele weerstand tegen therapie los te laten. Je leert om je beter te verhouden tot pijn, door opmerkzaamheid, niet oordelen, vriendelijkheid en bereid tot empathie en het nemen van verantwoordelijkheid. Door jezelf en anderen met meer compassie, mededogen en acceptatie tegemoet te treden, en ‘emotionele congruentie’ te creëren tussen wat jij denkt en voelt, ben je beter in staat om met moeilijkheden en lijden om te gaan.
Wanneer kiezen voor CFT therapie?
CFT kan worden ingezet bij depressie, psychose, eetbuistoornissen, angst, boosheid en persoonlijkheidsstoornissen. CFT kan worden gekozen als enige behandelmethodiek of aanvullend worden benut, bijvoorbeeld in combinatie met ACT.
Werkt CFT? Wat zijn de resultaten van CFT-therapie?
Onderzoek naar het gunstige effect van het ontwikkelen van mededogen is de afgelopen tien jaar enorm gevorderd, waarbij de ontwikkeling van innerlijk mededogen een belangrijke therapeutische focus en doel is. Uit recent onderzoek blijkt dat zelfcompassie het gevoel van emotioneel welzijn significant doet toenemen, terwijl stress, angst en depressie afnemen.
Macbeth (2012) toonde bijvoorbeeld in een metastudie aan dat meer zelfcompassie is gerelateerd met minder psychopathologie. Uit onderzoek Kristin Neff 2007 bleek dat zelfcompassie samenhangt met positieve mentale gezondheid. De studie van Sommers-Spijkerman (2018) liet positieve effecten zien als meer zelfcompassie, meer welzijn en minder depressieve symptomen. CFT is kortom een evidence base modaliteit en leidt tot minder angstsymptomen, minder ervaren stress, minder zelfkritiek, minder negatieve emoties en meer positieve emoties .
Wat kost CFT therapie?
Bij de Psychotherapiepraktijk Limburg kost CFT therapie 103 euro per sessie. De vergoeding is afhankelijk van je verzekeringspakket.
CFT therapie Maastricht
Voor individuele CFT-therapie kunt u in Maastricht, Zuid Limburg, Zuid-Limburg/Nederlands Limburg terecht bij de Psychotherapie Praktijk Limburg.
CFT-therapeut
Dr. Anna Huysse is CFT-therapeut. Zij is aanvullend getraind in deze methodiek door professor Paul Gilbert en maakt deel uit van het internationale netwerk van CFT-therapeuten. Als je contact opneemt, wordt gevraagd een intakeformulier in te vullen. Daarna volgt een kennismakings- of intakegesprek, waarin je samen met Dr. Anna Huysse bekijkt of er een klik is en of de CFT-aanpak passend is.
Foto: Prof. Paul Gilbert en Dr. Anna Huysse
Wat is onze kijk op CFT?
CFT benut inzichten uit de evolutionaire psychologie, de sociale psychologie en de ontwikkelingspsychologie. CFT analyseert
- basale sociale motivatiesystemen (denk aan het leven in groepen, vorming van hiërarchieën, zoeken naar seks, partners, het aangaan van allianties, en het verzorgen van verwanten) en
- verschillende emotionele systemen (reageren op bedreigingen, zoeken naar middelen en veiligheid).
De moderne mens ontstond ongeveer 300.000 jaar geleden. Maar delen van onze hersenen ontwikkelde zich veel vroeger, ongeveer 20 miljoen jaar geleden. Er wordt wel onderscheid gemaakt tussen
-het nieuwe zoogdierenbrein (taal, symboliseren, fantaseren, voorstellingsvermogen, plannen, begrip zelf en ander).
-het oude zoogdierenbrein (verzorging, hechting, spel, groepsvorming, rivaliteit, status.
-en het zogenaamde reptielenbrein (agressie, jacht, seks).
De oude hersendelen dienen als basis voor cognitieve vaardigheden als redeneren, reflecteren, anticiperen en verbeelden. Deze competenties hebben ons in de evolutie enorm geholpen. Maar wanneer deze vaardigheden op onze emoties worden toegepast, kunnen ze grote problemen veroorzaken.
Emoties zijn boodschappers ten dienste aan ons overleven. Zij geven aan of we ons in de gewenste richting (van overleving) bewegen. Bij dreiging en veiligheid; bij falen en succes; bij eenzaamheid en verbondenheid. Emoties zijn evolutionair gezien niet goed of fout, zijn ze allemaal nodig om te overleven. Wel kunnen ze aangenaam of onaangenaam voelen. Evolutie heeft ons brein doen uitgroeien tot een uiterst gevoelig overlevingsorgaan. De oude en nieuwe delen kunnen echter gemakkelijk met elkaar in conflict komen. Dit is vooral het geval als emoties ingrijpen op ons oudere motivatie- en emotionele systemen ‘the tricky brain’. De uitdaging ligt in het feit dat de oudere delen van onze hersenen zo automatisch en instinctmatig opereren. Veel gaat buiten ons bewustzijn om.
Zoogdieren -en binnen deze groep vooral mensen- hebben motieven en emoties ontwikkeld voor zorgzaam en altruïstisch gedrag. Dit kan onze hersenen in balans kan brengen en ons destructieve potentieel aanzienlijk compenseren. Het cultiveren van compassie of innerlijk mededogen wordt gezien als een manier om ons menselijke ‘lastige brein’ op sociale en gezonde manier te organiseren.
Er bestaan 3 basistypen voor emotieregulatie
- Het gevaarsysteem. Dit systeem is gericht zelfbescherming en wordt geactiveerd door bedreiging en gevaar.
Emoties: Angst, afkeer en of agressie
Lichamelijke sensaties: versnelde hartslag, versnelde oppervlakkige ademhaling, droge mond en spierspanning
Gedrag: vechten, vluchten of verstijven (bevriezen)
Betrokken systemen: vooral serotonine en sympathische zenuwstelsel
- Het jaagsysteem. Dit systeem is gericht competitie, aandacht, beloning en bevrediging. Het wordt getriggerd door begeerte , denk aan honger, seks, bezit, succes, status en macht.
Emoties: verlangen, opwinding, vitaliteit, plezier
Lichamelijke sensaties: speekselvorming, versnelde ademhaling en hartslag alsmede bewegingsdrang
Gedrag: actief, gedreven, gericht op presteren en consumeren
Betrokken systemen: vooral dopamine
3. Het zorg en kalmeringssysteem. Dit systeem is gericht op sociale verbondenheid, veiligheid en welzijn. Het behoeft geen specifiek trigger, maar krijgt ruimte wanneer ‘niets hoeft’. De aandacht kan dan gelijkmatig worden verdeeld tussen binnen- en buitenwereld, tussen jezelf en de ander.
Emoties: warmte, kalmte, tevredenheid en welbevinden
Gedrag: zorgzaam, vredig, ongedwongen en speels
Betrokken systemen: Oxytocine en endorfine, parasympatische zenuwstelsel
Op elk moment heeft een van deze drie emotieregulatie-systemen de overhand. Er kunnen dus niet twee systemen tegelijkertijd dominant zijn. Ze wisselen elkaar af en dit kan heel snel gebeuren. Er is daarbij sprake van tweerichtingsverkeer tussen het oude en het nieuwe brein. Mensen kunnen heel gemakkelijk veel langer dan nodig in het gevaar- of het jaagsysteem blijven hangen. Dit heeft te maken ons sterk ontwikkelde nieuwe brein. Deze evolutionair jongste hersenen stellen ons in staat overal gevaren en tekorten te zien.
Onze emotieregulatie-systemen reageren op informatie uit ons lichaam en de omgeving. Via de zintuigen ontvangt het nieuwe brein informatie. Maar onze zintuigen reageren ook omgekeerd op de informatie vanuit ons nieuwe brein. Via ons voorstellingsvermogen en taal kunnen jij jezelf geruststellen maar ook in paniek brengen. Wanneer het gevaar- en het jaagsysteem te vaak en te makkelijk geactiveerd worden, komt het zorg en kalmeringssysteem onvoldoende tot ontwikkeling.
In onze westerse maatschappij worden consumptie, competitie en prestatie enorm gestimuleerd. Wij zijn allemaal opgegroeid met veel competitie en de zoektocht naar erkenning en succes. In zo’n context wordt het jaagsysteem gemakkelijk (over)geactiveerd. Elk gevoel of voorstelling van tekortkoming activeert vervolgens het gevaarsysteem.
Gelukkig kunnen wij het zorg- en kalmeringssysteem trainen. Bijvoorbeeld door visualisering van een veilige plek kun je jouw zorg- en kalmeringsysteem stimuleren. Door dit systeem verder te ontwikkelen ontstaat meer balans tussen de drie systemen die onze emotie reguleren. Ons brein is gelukkig plastisch en dus te trainen. Dit is wat we in de kern doen met CFT.
Wil je kennismaken?
