depression depressie behandeling therapie maastricht

Depressie

Wat is een depressie?

Emoties ervaren is natuurlijk en gezond. Je neerslachtig voelen, is geen aandoening. Het leven kan moeilijk zijn en er gebeuren pijnlijke dingen. Als dit gebeurt, is het normaal dat je jezelf verdrietig of somber voelt. Verdrietig zijn is evenwel niet hetzelfde als depressief zijn. Depressie is een stemmingsstoornis. Als je eraan lijdt, raak je ondergedompeld in somberheid. Je verliest je interesse in de mensen en de dingen om je heen. Je kunt niet meer echt genieten.

Tekenen en symptomen van depressie

Heb je weken aan een stuk of langer een of meer van de volgende lichamelijke, emotionele en sociale symptomen?

  • verdrietig, angstig of leeg zijn
  • hopeloos of pessimistisch voelen
  • schuldig, waardeloos of hulpeloos voelen
  • niet meer van dingen kunnen genieten zoals vroeger
  • moeite hebben met concentreren, onthouden of beslissingen nemen
  • slaapproblemen (te veel of te weinig)
  • veranderingen in eetlust (te veel of te weinig)
  • gewichtsafwijkingen (aankomen of verliezen)
  • rusteloos, prikkelbaar of boos zijn
  • hoofdpijn, buik- of rugpijn, spierpijn
  • gedachten aan zelfmoord of overlijden

 

Herken je dit? Wacht dan niet om hier iets aan te doen. 

Soorten depressies
  • Situationele depressie

Situationele depressie is een soort aanpassingsstoornis. Het staat ook bekend als reactieve depressie. Het is een kortdurende, stress gerelateerde vorm van depressie. Het kan zich ontwikkelen nadat een persoon een traumatische gebeurtenis heeft doorgemaakt, zoals ziekte, overlijden van een geliefde, relatieproblemen, problemen op school of op het werk, of verhuizen.

  • Klinische depressie

Bij een ernstige ofwel klinische depressie ervaart een persoon een diepe en aanhoudende neerslachtigheid, die zich kan manifesteren als prikkelbaarheid, intense droefheid of een gevoel van wanhoop. Vaak kun je dan niet meer genieten van activiteiten die je normaal gesproken leuk vindt. Dit is anders dan een slechte dag hebben. De symptomen van een ernstige depressie worden duren minimaal twee weken of langer. Vaak zijn ze maanden of zelfs jaren aanwezig.

  • Psychotische depressie

De psychose kan in de vorm aannemen van hallucinaties (bijvoorbeeld een stem horen die vertelt dat je waardeloos bent), waanvoorstellingen (bijv. intense gevoelens van mislukking) of op een andere manier te maken hebben met realiteitsvervorming.

  • Chronische depressie

Chronische depressie komt vaker voor in combinatie met andere psychiatrische stoornissen. Het verhoogt het risico op zelfmoord. Patiënten met een aanhoudende of chronische depressie rapporteren dikwijls kindertrauma, soms in combinatie met een genetische aanleg voor stemmingsstoornissen.

  • Bipolaire depressie

Bipolaire stoornis (vroeger manisch-depressieve ziekte of manische depressie genoemd) wordt gekenmerkt door brede stemmingswisselingen van manisch (hoog) naar depressief (laag).

  • Premenstruele dysforische aandoening

Premenstruele dysfore stoornis (PMDD) veroorzaakt ernstige prikkelbaarheid, depressie of angst in de week of twee voordat de menstruatie begint. Symptomen verdwijnen meestal twee tot drie dagen nadat de menstruatie is begonnen.

  • Seizoensgebonden depressie

Seizoensgebonden affectieve stoornis is een depressie die wordt veroorzaakt door een verandering in de seizoenen, meestal wanneer de herfst begint. Onderzoekers weten nog niet precies wat seizoensgebonden depressie veroorzaakt. De theorieën suggereren onder andere

-Biologische klokverandering: wanneer je minder wordt blootgesteld aan zonlicht, verschuift jouw biologische klok. Deze interne klok regelt je stemming, slaap en hormoonhuishouding. Als dit verandert, kun je moeite krijgen jouw humeur te reguleren.

-Melatonine boost: Melatonine is een chemische stof die slaappatronen beïnvloedt. Het gebrek aan zonlicht kan bij sommige mensen een overproductie van melatonine stimuleren. Zij kunnen zich in de winter lusteloos en slaperig voelen.

-Chemische onbalans in de hersenen: Neurotransmitters zijn chemische stoffen in de hersenen die de communicatie tussen zenuwen coördineren. Een van de neurotransmitters is serotonine. Deze speelt een belangrijke rol bij onze gevoelens van geluk. Zonlicht helpt bij het reguleren van serotonine. Als we een lage serotonine hebben, kan het gebrek aan zon tijdens de donkere maanden leiden tot verdere afname van serotonine en stemmingswisselingen.

-Vitamine D-tekort: serotonine krijgt ook een boost van vitamine D. Omdat zonlicht ons helpt om vitamine D aan te maken, kan minder zon in de winter leiden tot een laag vitamine D- niveau of zelfs een vitamine D-tekort. Dit leidt vervolgens tot veranderingen in serotonine en stemming.

-Negatieve gedachten: wanneer mensen bepaalde stressvolle, angstige en negatieve gedachten hebben over de winter.

  • Ontstekingsgebonden depressie

Er is significant bewijs dat ontstekingsprocessen de ontwikkeling en progressie van ernstige depressies beïnvloeden. Pro-inflammatoire cytokinen blijken de ontwikkeling en ernst van depressieve stoornissen in verschillende populaties te beïnvloeden. Cytokinen zijn regulatoren van reacties op infectie, immuunreacties, ontsteking en trauma. Sommige cytokinen verergeren het ziektebeeld (pro-inflammatoir), terwijl andere ontstekingen verminderen en genezing bevorderen (ontstekingsremmend). Toenemend bewijs toont dat veranderingen in de samenstelling van de darmmicrobiota in verband staan met psychiatrische stoornissen, waaronder angst en depressie.

Depressies en lichamelijke aandoeningen

-Depressie gaat vaak gepaard met een fysiek aandoening. Van de verschillende systemische ziekten kunnen endocriene ziekten, virale infecties, collageenziekte, pancreaskanker, vitamine B12-tekort en foliumzuurdeficiëntie vooral depressie veroorzaken. Het kan ook gebeuren dat door een chronische ziekte de sociale situatie van een patiënt verandert, die daarop reageert door een depressie te ontwikkelen.

-Een verscheidenheid aan organische hersenaandoeningen kan depressie nabootsen. Depressie komt comorbide voor met angststoornissen, afhankelijkheid van middelen en persoonlijkheids-stoornissen. Men neemt aan dat depressie en angst voortkomen uit dezelfde biologische kwetsbaarheid, wat kan verklaren waarom ze zo vaak hand in hand gaan. Omdat angst depressie verergert (en vice versa), is het belangrijk om voor beide aandoeningen een behandeling te zoeken.

-Na een ernstige beroerte komt depressie vaker voor. De specifieke plaats van het hersenletsel kan het risico op latere stemmingsstoornissen sterk beïnvloeden.

-Een depressievragenlijst is informatiever dan een intracardiaal elektrocardiogram voor wie een verhoogde kans op overlijden door cardiovasculaire oorzaken heeft. Ze omvatten een verscheidenheid aan chronische pijntoestanden, fibromyalgie, chronische vermoeidheid, prikkelbare darmsyndroom en meervoudige chemische gevoeligheid.

Wat veroorzaakt depressie?

  • Genetische risicofactoren

Studies suggereren dat depressie wordt gemedieerd door polymorfismen van genen die betrokken zijn bij het serotoninemetabolisme. Een polymorfisme van het serotonine transporter-gen is in verband gebracht met een verhoogd risico op depressie, maar alleen in combinatie met traumatische gebeurtenissen in het leven.

  • Omgevingsfactoren

Het verlies van belangrijke relaties (bijv. primaire verzorger) vóór de puberteit verhoogt het risico op depressie op latere leeftijd aanzienlijk. Verder zijn armoede en gebrek aan sociale steun andere risicofactoren voor depressie.

  • Ontregeling van neurotransmitters

Vroege bijwerkingen en elke oorzaak van chronische stress kunnen leiden tot labiliteit van de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as is ons centrale stressresponssysteem) via overactivering van de limbische structuren van de hersenen, wat op zijn beurt een overmatige glucocorticoïde activiteit induceert.

  • Evolutionaire rol van depressie

Depressieve mensen vertonen non-verbale signalen die typisch zijn voor onderdanig gedrag. Het maakt gebruik van soortspecifiek kindergedrag (regressie) of somatische klachten als onvrijwillige signalen van hulpeloosheid aan dominante individuen en potentiële helpers en het communiceren van een nederlaag. Onderdrukking van emotionele expressie is in verband gebracht met depressieve symptomen.

Behandeling van depressie

De psychoanalytische school ziet woede een cruciale rol spelen bij depressie. Het freudiaanse idee is dat geremde woede centraal staat in de pathogenese van depressie. Psychoanalyse beschouwt woede als een belangrijke bron van conflicten voor patiënten die vatbaar zijn voor depressie, wat leidt tot intense schuldgevoelens en zelfkritiek.

Psychodynamische therapie

Psychodynamische therapie is ontstaan uit de theorieën en praktijken van de psychoanalyse. De sessies zijn gericht op het onderzoeken van de gevoelens waarvan je je al dan niet bewust bent.

EMDR voor langdurige depressie

EMDR-therapie is primair bekend als traumatherapie. Hoewel het de laatste jaren groeit als een zeer succesvolle therapievorm voor een breed spectrum aan psychische klachten en stimuleren van persoonlijke groei. EMDR kent beproefde protocollen. Er zijn verschillende protocollen ontwikkeld voor verschillende problemen. DeprEnd © is een EMDR-therapieprotocol dat een belangrijke oorzaak van depressie aanpakt: pathogene geheugennetwerken. Het werkt met klassieke traumatische herinneringen, triggers, geloofssystemen en depressieve en suïcidale toestanden.

Interpersoonlijke therapie

Interpersoonlijke theorieën (IPT) over depressie suggereren dat depressieve individuen de neiging hebben om met anderen om te gaan op een manier die afwijzing uitlokt, wat hun risico op toekomstige depressie vergroot. Interpersoonlijke therapie is een kortdurende vorm van psychotherapie, meestal 12 tot 16 sessies. IPT richt zich op jouw interpersoonlijke relaties en sociale interacties, inclusief hoeveel steun je van anderen krijgt en de impact die deze relaties hebben op jouw geestelijke gezondheid.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie past denkpatronen aan om stemmingen en gedragingen te veranderen. Het is gebaseerd op het idee dat negatieve acties of gevoelens het resultaat zijn van huidige gedachten/overtuigingen als vertegenwoordiger van onbewuste krachten uit het verleden. Het uitgangspunt hier is dat mensen niet worden beïnvloed door de gebeurtenissen, maar door hoe ze naar de gebeurtenissen kijken. Deze cognitieve stoornis is op zijn beurt verantwoordelijk voor de affectieve en gedragssymptomen.

Voedingswaarde

Nutritionele neurowetenschappen is een opkomende discipline die licht werpt op het feit dat voeding verweven is met menselijke cognitie, gedrag en emoties. Huidig onderzoek in de psychoneuro-immunologie en de biochemie van de hersenen wijst op de mogelijkheid van communicatiepaden die een beter begrip kunnen geven van de associatie tussen voedingsinname, centraal zenuwstelsel en immuunfunctie, waardoor de psychologische gezondheidstoestand van een individu wordt beïnvloed.

Bovendien is er een grote hoeveelheid bewijs dat de rol van ontsteking in de pathofysiologie van psychische stoornissen, waaronder depressie, ondersteunt. Van voedingspatronen is aangetoond dat ze de inflammatoire toestand moduleren, waardoor hun potentieel als therapeutisch hulpmiddel bij aandoeningen met een inflammatoire basis wordt benadrukt.

Dr. Anna Huysse heeft uitgebreide kennis en expertise op het gebied van inflammatoire psychiatrische klachten.

Vooruitzichten met depressie

Depressie is een behandelbare aandoening. Hoe eerder je de behandeling start, hoe beter.

Het is niet altijd mogelijk om een depressie te voorkomen, maar sommige keuzes in levensstijl kunnen de symptomen helpen beheersen en herhaling voorkomen.

Als je overweldigd bent door een depressie, zelfbeschadiging of zelfmoord overweegt, zoek dan onmiddellijk medische hulp.

Tips voor depressie

  • Meditatie

Onderzoek toont aan dat meditatie bepaalde hersenregio’s verandert die specifiek verband houden met depressie. Via meditatie kun je je hersenen trainen om te focussen waar je dat wilt, door op te merken wanneer je wordt afgeleid door gedachten, emoties of fysieke sensaties en je aandacht terug te brengen waar je wilt.

  • Oefening

Kom in beweging en oefen. Dit misschien wel het laatste  dat je wilt doen. Bedenk dat studies keer op keer aantonen dat regelmatige lichaamsbeweging net zo effectief is als zware antidepressiva om de symptomen van depressie tegen te gaan. Kies wat voor jou werkt, maar beweeg dagelijks, bijv. maak een korte wandeling of dans gewoon wat in de woonkamer. Begin met kleine stapjes.

  • Dankbaarheid: verschillende empirische studies hebben verbanden gelegd tussen dankbaarheid en lagere niveaus van psychopathologische symptomen, in het bijzonder depressie en angst. Bedenk elke avond drie dingen waar je dankbaar voor bent, voordat je in slaap valt. Ervaar ze opnieuw en beleef ze opnieuw.
  • Contact: sociale isolatie voedt depressie. Zoek contact met anderen.
  • Concentreer je op iemand anders of iets buiten jezelf: zelffocus vergroot je kwetsbaarheid voor depressie
  • Stap over op een ontstekingsremmend dieet. Eet minder voedsel dat jouw humeur negatief kan beïnvloeden, bijv. cafeïne, alcohol, suiker en geraffineerde koolhydraten. Voeg meer stemmingsverbeterende voedingsstoffen toe aan je dieet, zoals omega-3-vetzuren.
 
 

Wat betekent depressie voor jou? Hoe voelt het? Hoe ga je ermee om? Wil je jouw tips delen?