Wat is groepstherapie?

Groepstherapie is het volgen van therapeutische begeleiding in een groep. Je werkt binnen de groep en in interactie met anderen aan jouw eigen vraagstukken of problemen. Een beperkt aantal deelnemers (5-8) vormt samen met een groepstherapeut een therapiegroep. Deze komt regelmatig bij elkaar. De therapeut fungeert als gespreksleider. Tijdens de zitting bespreken wij belangrijke onderwerpen met elkaar. Soms kan er gewerkt worden rond één gemeenschappelijk thema waar iedereen het moeilijk mee heeft. Maar ook verschillende of uiteenlopende thema’s zijn mogelijk. In de groepstherapie gaan we op zoek naar wat jij nodig hebt. We richten ons zowel op jouw persoonlijke beleving als op de interactiepatronen die in de groep ontstaan. Vooral deze wisselwerking tussen de deelnemers onderling is belangrijk. Natuurlijk is er tijdens de bijeenkomsten afwisselend aandacht voor de afzonderlijke deelnemers. De ene keer zal de een meer aan bod komen, de andere keer de ander. In de groepstherapie vinden deelnemers vaak herkenning bij anderen, ervaren steun en van leren elkaar. De groep is dus niet alleen een ‘setting’ maar voegt een extra dimensie toe aan de therapie. Groepstherapie kent diverse benamingen en schrijfwijzen: psychotherapeutische groeigroep, therapeutische begeleiding in een groep, groepstraining, groeps-psychotherapie, zelfhulpgroepen, groepspsychotherapie, groeps-psychotherapie en groeps(psycho)therapie.

 

Wat is het doel van groepstherapie?

De doelstelling van groepstherapie is meestal om meer inzicht te krijgen in de achtergronden en oorzaken van jouw problemen/klachten of uitdagingen. Met dat inzicht kun je nieuw gedrag verwerven, door in de groep te oefenen.  Ook kun je veel leren van jouw eigen functioneren in groepen. Het uiteindelijke doel wordt door jou zelf bepaald. Vaak willen deelnemers zichzelf vrijer voelen in het dagelijkse leven en in het contact met anderen. Groepstherapie helpt om meer in harmonie te leven met jezelf en anderen.

 

Waarom is groepstherapie zo krachtig?

In groepstherapie doen zich andere dingen voor dan in een een-op-een relatie tussen patiënt en therapeut. Mensen zijn sociale wezens en individuen bestaan vooral in hun relatie tot de ander. De groep is de enige setting die toelaat om mensen te doorgronden in al hun complexiteit. Een groep weerspiegelt het echte leven. Hierdoor worden problemen zichtbaar en bewerkbaar. Soms is het feit dat je deel uitmaakt van een groep en ‘erbij horen’ al een nieuwe ervaring en ‘genezend’ werken. Ook word je in groepen vaak ‘geraakt’ door de reis van anderen. Dat verheldert en versnelt soms ook jouw eigen ontwikkeling. Groepstherapie is een hele effectieve aanpak, waarbij geldt ‘hoe hechter de groep, hoe groter het effect’. Het rendement van groepstherapie is soms groter dan van individuele therapie of biedt minimaal aanknopingspunten voor jouw individuele therapie.

 

Voordelen van groepstherapie

Groepstherapie biedt samenvattend vele voordelen:

  • Herkenning. Een voordeel van groepstherapie is dat iedereen vraagstukken kent, ook al verschillen die van elkaar. Naar elkaars problemen luisteren, doet je relativeren. Herkenning van problemen bij anderen wekt vaak als een grote bron van opluchting en vermindert het gevoel van eenzaamheid.
  • Erkenning, aanvaarding en begrip. Je ontmoet je mensen die echt begrijpen waar je het over hebt. Veel deelnemers vinden steun en troost bij elkaar.
  • Bewustwording. In een therapiegroep wordt meteen zichtbaar, hoe jij met anderen omgaat. Mensen nemen ook vaak een bepaalde rol aan in een groep.
  • Spiegeling. In groep wordt duidelijk hoe je in realiteit reageert en zie je jouw eigen aandeel in situaties. De groep helpt jou om te begrijpen wie je echt ben en niet wie je denkt te zijn.
  • Groepstherapie nodigt je uit je praten over het probleem. Gevoelens van herkenning, boosheid, verdriet en/of genegenheid kunnen met de groep worden gedeeld.
  • Inspiratie. In de groep vind je voorbeelden hoe anders met problemen om te gaan. Je leert van anderen.
  • Hulp en heling. Vanuit feedback en contact met de andere groepsleden ontdek je gedurende de therapie patronen in jezelf en in jouw relaties met andere mensen. Het meeleven met anderen helpt om in contact te komen met je verdriet als dat diep verborgen zit. Op die manier leer je evenveel van het proces van anderen als van je eigen traject.
  • Altruïsme. Een belangrijke ontdekking in groepspsychotherapie is dat jij anderen iets waardevols te bieden hebt.
  • Experimenteren. In een groepstherapie kun je in een veilige situatie proberen om jezelf op nieuwe manieren te uiten of met anderen om te gaan. De groep wordt vaak benut als een proeftuin of testomgeving voor nieuw gedrag en intimiteit.
  • Oefenen. Het ontwikkelen van sociale vaardigheden (leren praten, mening geven, irritaties uiten, leren contact te maken, etc.) vraagt het doorbreken van patronen en daarmee oefening.
  • Hoop. Het zien van verbetering bij andere groepsleden aan het einde van hun therapie draagt bij aan geloof en vertrouwen en heeft een therapeutisch effect. Dit geeft hoop voor de toekomst en biedt je houvast.

 

Bij welke problemen of vragen is groepstherapie geschikt?

Uit onderzoek (onder andere Burlingame, Jensen) is gebleken dat groepstherapie nuttig is voor een groot aantal vraagstukken: problemen in relaties, angstklachten zoals sociale angst, stemmingsklachten zoals somberheid of stemmingswisselingen, trauma gerelateerde vraagstukken en posttraumatisch stressstoornis (PTSS), werkproblemen, klachten rondom de identiteit, minderwaardigheidsgevoelens, onzekerheid, eenzaamheid of gevoelens van wantrouwen.

Voor mensen met verslavingen, psychoses/schizofrenie, ernstige persoonlijkheids-stoornissen, suïcidaliteit of ernstige contactstoornissen is groepstherapie vaak minder of in het geheel niet geschikt.

Wetenschappelijke studies rapporteren consequent dat groepspsychotherapie een effectieve, gevestigde en kosteneffectieve benadering is, onder verschillende omstandigheden en omgevingen.

 

Voor wie is groepstherapie geschikt?

Groepstherapie is in principe voor dezelfde mensen en problemen geschikt als individuele therapie.  De volgende indicatoren kunnen een rol spelen bij de aanbeveling groepstherapie te overwegen:

  • Bij een groepstherapie staat het onderlinge contact centraal. Veel klachten en problemen ontstaan of worden in stand gehouden in relatie met anderen. Als jij moeilijkheden ervaart in contacten met anderen of onzeker bent over jezelf, kan inzichtgevende groepstherapie een goed idee zijn
  • Bewust onbekwaam. Groepstherapie is bij uitstek de manier om te experimenteren en oefenen met nieuwe omgangsvormen. Het biedt een veilige ruimte om samen stil te staan bij ervaringen en om te reageren op elkaars inbreng.
  • Wanneer je het gevoel hebt dat je steeds weer in dezelfde patronen terecht komt, dan kan groepstherapie je helpen hier vat op te krijgen.

Groepstherapie is niet voor ‘pussies’.

  • Met onbekenden over je problemen praten en open zijn over je problemen vergt moed
  • Therapie in groepen roept vaak allerlei angsten op (zoals kom ik voldoende aan bod? Ga ik de problemen van anderen aankunnen? Ga ik mijn zelfstandigheid verliezen, etc..)
  • Therapie in groepsverband kan behoorlijk confronterend zijn. Je kunt jezelf behoorlijk tegenkomen in het contact met medegroepsleden
  • Luisteren naar de verhalen van anderen vraagt empathie en geduld
  • Groepstherapie vraagt bereidheid zijn om regelmaat in te bouwen in jouw leven.

Een groep biedt evenwel ook veiligheid en (h)erkenning. Vaak verdwijnen de zorgen en angsten nadat met de groep kennis is gemaakt.

 

Kies ik voor groepstherapie of individuele therapie?

Zowel groepstherapie als individuele therapie hebben voordelen. Bij persoonlijke therapie wordt er meer doelgericht gewerkt rond jouw klacht en richt de therapeut zich volledig op jouw proces. Het grootste voordeel van groepstherapie is de interactie met anderen. Wat je binnen de groep tegenkomt, maar je vaak ook mee in de buitenwereld. Dit geeft interessante informatie waar je meteen mee aan de slag kan. Door het contact met elkaar krijg je directe en eerlijke reacties zoals bevestiging, herkenning, boosheid, confrontatie of steun.

Of je liever in groep werkt of individueel met je therapeut, hangt grotendeels af van je eigen persoonlijkheid. Groepstherapie vervangt individuele therapie overigens niet

-soms gaat ze eraan vooraf,

-soms is ze de voortzetting ervan,

-soms werkt ze aanvullend, omdat ze iets biedt wat alleen kan ontstaan in de aanwezigheid van anderen.

Behandelprogramma’s met een afwisseling tussen groeps- en individuele sessies komen ook voor.

 

Welke soorten groepstherapie zijn er?

Er worden diverse vormen van groepstherapie onderscheiden, waaronder inzichtgevende groepstherapie, directieve groepstherapie, themagerichte groepstherapie, begeleide zelfhulpgroepen. Soms worden ook gezinstherapie, familieopstellingen en psychodrama, tot groepstherapie gerekend.

 

Wat doet een groepstherapeut?

Tijdens de therapiesessies neemt de psychotherapeut een terughoudende positie in. Bij groepspsychotherapie is veel afhankelijk van de inbreng van de groepsleden zelf. Soms zal de psychotherapeut iets zeggen of iemand iets vragen, maar vaak zijn de groepsleden aan het woord. De groepstherapeut zorgt voor een vlot verloop van de bijeenkomst. De therapeut biedt een luisterend oor, borgt een veilige omgeving en bewaakt opbouwende communicatie tussen de deelnemers.

Soms zal Dr. Anna Huysse als groepstherapeut jouw uitspraken duiden of verduidelijken. Zij valideert en interpreteert dan wat je hebt gezegd. Af en toe worden conflicten tussen groepsleden aan de orde gesteld en in goede banen geleid. De therapeut zorgt ervoor dat iedereen voldoende aan bod komt en daarop van de groep feedback krijgt. Zij houdt rekening met ieders ritme en grenzen.  De therapeut schept kortom de voorwaarden voor een goed verloop van de therapie. Dr. Anna Huysse borgt de sfeer waarin de groepsleden zich veilig voelen en zich uiten. Vooraf worden met alle deelnemers afspraken gemaakt over de omgang met elkaar tijdens de therapie.

 

Hoe wordt een groep samengesteld?

Een groep samenstellen is een kunst apart. De afspraak om een groep te gaan volgen wordt normaal gesproken samen met de behandelaar en de cliënt gemaakt. Verschillende momenten lenen zich hiervoor 1) na de intake, 2) tijdens het bespreken van het behandeladvies en 3) tijdens een (tussen)evaluatie van een individuele behandeling. Bij de Psychotherapie Praktijk Limburg proberen rekening te houden met psychologische kenmerken en uiterlijke kenmerken (zoals geslacht, afkomst, leeftijd, …). Deelnemers kunnen uiteenlopende problemen of hulpvragen hebben, maar hebben wel een vergelijkbare draagkracht. Bij de samenstelling van de groep let de groepstherapeut op een klimaat met voldoende mogelijkheden voor herkenning en uitdaging. Deelnemen aan de groepstherapie vergt een aantal vaardigheden. Je moet bijvoorbeeld de aandacht van de therapeut met andere groepsleden delen, tegen (kritische) opmerkingen kunnen en bereid zijn om jouw eigen functioneren ter discussie te stellen. Daarom is het intakegesprek van groot belang: we kijken of je past in de groep en je ontvangt informatie over wat de sessies inhouden en welke spelregels gelden. Een groep bestaat uit minimaal vier en maximaal acht personen.

 

Praktische aanpak van de Psychotherapie Praktijk Limburg

 

Open groep

Wij hanteren het principe van de open groep. Dat betekent dat gedurende de groepstherapie deelnemers hun behandeling afronden en er weer nieuwe deelnemers instromen. Groepsleden komen erbij en vertrekken dus tijdens de rit. Dit verloopt volgens bepaalde vooraf vastgestelde regels.

Vaste frequentie

De groep komt wekelijks bij elkaar op een vast tijdstip, gedurende anderhalf uur. Groepen vinden maandag laat in de middag/vroeg in de avond plaats. Sessies duren gewoonlijk anderhalf tot twee uur met een korte pauze na het eerste uur. De bijeenkomsten kunnen ook tweewekelijks of zelfs maandelijks zijn. De sessies beginnen en eindigen stipt. Van groepsleden wordt verwacht dat zij tijdig aanwezig zijn op de afgesproken momenten.

Flexibele looptijd

We hebben als uitgangspunt dat elke client ongeveer 15-20 sessies deelneemt aan de groep, met mogelijkheid tot verlenging. Je bepaalt zelf hoe lang jouw traject in de groep wordt, maar we vragen wel het commitment om aan minstens 6 sessies deel te nemen. Dit biedt de kans om de positieve effecten van groepstherapie te ervaren. De duur van groepstherapie is afhankelijk van de te behandelen klacht en doelstelling. Inzichtgevende therapie duurt vaak langer. Wanneer je jouw therapietraject in de groep wilt afronden, vragen we je hiervoor de nodige tijd in te bouwen.

Vrije vorm

Het staat iedereen open om onderwerpen of ervaringen in te brengen. Wij werken niet met vaste oefeningen of huiswerk. Van de deelnemers verwachten wij dat zij zo openhartig mogelijk vertellen wat ze ervaren en wat hen bezighoudt.  De groepsleden delen wat ze hebben meegemaakt of wat ze op dit moment in de groep denken of voelen.

Spelregels

-Iedereen is steeds op tijd en zoveel mogelijk aanwezig. Engagement is een belangrijk aspect in alle therapie en zeker in groepstherapie. Kun je bij wijze van uitzondering niet aanwezig zijn? Meld je dan af.

-Er wordt van jou inzet verwacht tijdens de therapie, bijvoorbeeld dat je deelt wat in je opkomt.

-Vertrouwen is een heel belangrijke voorwaarde voor groepstherapie. Daarom is alles wat er in de groep gebeurt strikt geheim en blijft binnen de groep.  De groepsleden onderhouden geen onderlinge relaties buiten de groep om.

-Respect voor elkaar is een vereiste. Het gaat dan om basisnormen bijvoorbeeld elkaar laten uitpraten, hoffelijkheid betrachten, GSM uit, niet eten, roken, drinken, etc.

-De groepsleden betalen tijdig de afgesproken bijdrage op de afgesproken manier

-In uitzonderlijke gevallen (bv agressie) kan de therapeut besluiten iemand tijdelijk of definitief toegang tot de groep te ontzeggen de groep toe te laten.

Evaluatie

Aan het einde van elke therapie volgt een evaluatie. Daarin bespreken wij wat de groep heeft opgeleverd, waar nog knelpunten liggen, waar je verdere groeimogelijkheden ziet en hoe die benut kunnen worden.

Kosten en vergoeding

De behandeling wordt (deels) vergoed door jouw zorgverzekeraar op basis van restitutie.

Belangstellingsregistratie en contact

Wil je belangstelling kenbaar maken voor (toekomstige) deelname?  Laat het weten via deze korte belangstellingsregistratie!

Heb je nog vragen? Stel die gerust via ons mailadres. Info@psychotherapiepraktijklimburg.nl

Aanmelding:

Aanmelden als kandidaat-deelnemer kan via dit formulier. Als je nog niet bekend met onze praktijk via individuele of partnertherapie plannen we eerst een intake in. Tijdens dit gesprek nemen we eerst samen met jou je klachten, problemen en doelen door. Na ontvangst van je aanmelding ontvang je per ommegaande enkele data voor een intakegesprek. Wij bekijken dan samen of groepstherapie bij je past. Daarna volgt een behandelplanbespreking waarin we doelen voor de behandeling bepalen. Vervolgens kun je instromen in/starten met een groep.