Positieve Psychotherapie

Wat is positieve psychotherapie?

Positieve Psychotherapie is een korte termijn psychotherapie. Het maakt gebruik van een psychodynamisch model, kent een transculturele benadering en is gebaseerd op een humanistische grondslag.  De aanpak is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek in 35 culturen. Positieve Psychotherapie is een officieel erkende methode en wordt in vele landen toegepast, vaak als postuniversitaire opleiding.  Sinds 1968 wordt Positieve Psychotherapie onder andere toegepast in psychotherapie, psychologie, geneeskunde, psychiatrie en familie therapie.

Het woord “positieve” in de naam van de positieve psychotherapie is afgeleid van het Latijns woord ‘positum’.  Dat wil zeggen ‘wat is feitelijk en gegeven’. Positieve Psychotherapie promoot een holistische kijk op de mens, een combinatie van lichaam, mening, emoties en ziel. Het doel van het therapeutische proces is de cliënt te helpen om zijn of haar mogelijkheden te erkennen en ontwikkelen en het evenwicht in het leven te vinden. De humanistische grondslag stelt verder dat ‘elk mens intrinsiek goed is’en ‘veel capaciteiten bezit’.  Dit positieve beeld van de mens heeft geleid tot een andere kijk op ziekten. De ziekte zelf geeft informatie over het vermogen van de patiënt.  Bijvoorbeeld een depressie wordt dan geïnterpreteerd als het ‘vermogen om met diepe emoties op conflicten te reageren’.

Positieve Psychotherapie en het balans model

Het hoofdmodel van Positieve Psychotherapie is het zogenaamde ‘balans model’. Er wordt onderscheid gemaakt tussen lichaam, werk, contacten en toekomst/fantasie. De cliënt wordt aangemoedigd om alle vier gebieden van het leven te ontwikkelen en te balanceren.

Met behulp van een gestructureerde procedure, wordt de cliënt in vijf stadia begeleid van symptomen naar de oplossing van het conflict. Deze structuur laat toe dat elementen van andere methodes worden toegepast om een flexibele benadering van de unieke behoeften van elke cliënt mogelijk te maken. Positieve Psychotherapie stelt daarmee een overkoepeld kader waarbinnen verschillende methodes kunnen samenwerken. 

Basis- en actuele capaciteiten

Het crossculturele onderzoek heeft geleid tot Peseschkian`s formulering van de basiscapaciteiten en actuele capaciteiten van mensen. De basiscapaciteiten omvatten de ‘capacity to love & the capacity to know’. Zij representeren emotionaliteit en cognitie. Positieve Psychotherapie beschouwt dit als de universele vermogens van de mensheid. Het vermogen tot liefde en kennis ontwikkelt zich zonder beïnvloeding via cultuur en de actuele capaciteiten. Met dit laatste wordt verwezen naar zaken als geduld, tijd, contact, vertrouwen, hoop, maar ook gerechtheid, netheid en betrouwbaarheid.  Deze actuele capaciteiten staan wel onder invloed van cultuur, opvoeding en religie. De basiscapaciteiten zijn niet voorbehouden aan gezonde mensen, maar zijn evengoed beschikbaar voor mensen met een verstoring in hun lichamelijke of geestelijk functies. Positieve Psychotherapie doet beroep op deze basiscapaciteiten. Als dit vermogen wordt genegeerd in de therapie leidt dit tot conflicten.

Crossculturele vraagstukken

In onze moderne samenleving nemen de crossculturele vraagstukken snel toe. Door emigratie, immigratie, internationale samenwerkingsverbanden, gemengde relaties, verre reizen etc.. worden hoge eisen gesteld aan het adaptatievermogen van het individu. In deze setting ontstaan vragen met betrekking tot identiteit. Positieve Psychotherapie biedt antwoorden op vragen als: wat hebben mensen gemeen en hoe verschillen ze?

Verhalen als hulpmiddel

De methode is verder creatief door het benutten van volksverhalen en mythen als hulpmiddelen in het therapeutische proces. Positieve Psychotherapie integreert zo de wijsheid en de intuïtieve gedachten van het Oosten met de nieuwe psychotherapeutische ontdekkingen van het Westen. Of in de woorden van  Prof. G. Benedetti:  “… Positieve Psychotherapie is een opmerkelijke synthese van psychodynamisch en gedragstherapeutische elementen, die een essentiële bijdrage tot verenigde verhoudingen leveren binnen psychotherapie’. Positieve Psychotherapie is hierdoor goed  toepasbaar voor individuele en familietherapie (inclusief behandeling kinderen). Dit is bijzonder relevant in onze westerse samenleving, waar het percentage echtscheidingen en tweede huwelijken nog steeds toeneemt. 

Toepassingsgebieden positieve psychotherapie

Uit onderzoek is gebleken dat deze methode geschikt is voor zeer uiteenlopende vraagstukken: leerproblemen, depressies, fobieën, problemen in het huwelijk, seksuele problemen, psychosomatische klachten, ed. De transculturele insteek is behulpzaam in het benaderen van multiculturele vraagstukken, bv in gemengde relaties. Positieve Psychotherapie biedt als korte termijn therapie uitzicht op een snelle verbetering of genezing.

Referencies:

Messias, E., Peseschkian, Cagande, C. (2020) Positive Psychiatry, psychotherapy and psychology.

Peseschkian, N. (1991) Positive psychosomatics. Clinical Manual for Positive Psychotherapy.

Peseschkian, N. (1983) In search for meaning.

Peseschkian, N. (2006) Oriental storis as tools in Positive Psychotherapy

Huysse-Gaytandjieva, Bontcheva, I. (2013) Why do we fail to adapt to a different culture? A development of a therapeutic approach. International Journal of Psychotherapy 17(3)