Wanneer de seizoenen veranderen:
Inzicht in seizoensgebonden stoornissen en de belofte van lichttherapie
Als de blaadjes vallen en de dagen weer korter worden, geniet niet iedereen van pompoenkruiden en gezellige truien. Voor sommigen kan de afname van daglicht een aanzienlijke verschuiving in stemming en energieniveaus teweegbrengen. Dit fenomeen staat bekend als Seasonal Affective Disorder (SAD), een soort depressie die typisch opkomt tijdens de herfst- en wintermaanden.
Men denkt dat SAD wordt geactiveerd door de veranderende patronen van licht en duisternis. Dit beïnvloedt onze circadiane ritmes, zeg maar onze interne klok die de slaap-waakcyclus dicteert. Minder zonlicht kan tevens leiden tot lagere niveaus van serotonine, een neurotransmitter die bijdraagt aan een gevoel van welzijn. Dit kan de balans van melatonine verstoren, wat weer onze slaappatronen beïnvloedt.
Voor degenen die te maken hebben met de winterblues geldt lichttherapie als een baken van hoop. Deze behandeling omvat blootstelling aan kunstmatig, helder licht dat het natuurlijke zonlicht nabootst. Studies hebben aangetoond dat lichttherapie de symptomen van SAD verlichten, door onze circadiane ritmes weer op één lijn te brengen en de functie van neurotransmitters te verbeteren.
Interessant is dat verandering van seizoenen niet alleen de stemming beïnvloeden. Nieuw onderzoek suggereert dat onze immuun functie ook met de seizoenen meebeweegt. Gedurende de late herfst en winter zijn we meer vatbaar zijn voor infecties. Enkele studies tonen aan dat ons immuunsysteem dan wordt opgevoerd, mogelijk als een adaptieve respons op de verhoogde stress en ziekteprevalentie. Deze ingewikkelde dans tussen lichtblootstelling, stemming en immuniteit onderstreept de onderlinge verbondenheid van onze omgeving en biologische systemen.
Maar de toepassingen van lichttherapie gaan verder dan SAD. Er zijn immers ook niet-seizoensgebonden depressies en slaapstoornissen. Deze kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaak door het werken in ploegendienst, nachtdiensten en jetlags. Ook in deze gevallen is lichttherapie een niet-invasieve optie om de interne klok opnieuw te kalibreren en de stemming te verbeteren.
Naarmate wij ons door de seizoenen bewegen, is het begrip van de diepgaande impact van licht op onze gezondheid en welbevinden van groot belang. Dit stelt ons in staat om weer balans te vinden, zelfs in de diepten van de winter. Lichttherapie is een eenvoudige en betaalbare aanpak. Meestal is lichttherapie het meest effectief wanneer het ’s ochtends wordt uitgevoerd. Het helpt om de zonsopgang na te bootsen en de dag meer energiek en met een beter gevoel te starten.
Als je overweegt om met lichttherapie te starten, is het wel raadzaam om even vooraf te overleggen met jouw zorgverlener om de behandeling te personaliseren. Diverse factoren zoals de intensiteit en duur van het licht, evenals de timing van sessies, moeten worden afgestemd op jouw specifieke behoeften.
Referenties:
- Nelson, R.J. and G.E. Demas, Seasonal changes in immune function. Q Rev Biol, 1996. 71(4): p. 511-48.
- Fares, A., Factors influencing the seasonal patterns of infectious diseases. Int J Prev Med, 2013. 4(2): p. 128-32.
- Wyse, C., et al., Seasonal and daytime variation in multiple immune parameters in humans: Evidence from 329,261 participants of the UK Biobank cohort. iScience, 2021. 24(4): p. 102255.
- Nelson, R.J., Seasonal immune function and sickness responses. Trends in immunology, 2004. 25(4): p. 187-192.
- Seasonal Changes in Immune Function, in Seasonal Patterns of Stress, Immune Function, and Disease, G.E. Demas, et al., Editors. 2002, Cambridge University Press: Cambridge. p. 89-114.
